Yeni FSES-ə görə müəllim yalnız bir dərs konturunu yaratmaqla deyil, həm də texnoloji xəritə şəklində dizayn etmək bacarığına sahib olmalıdır. Bu konsepsiya sənaye texnologiyası sahəsindən götürülmüşdür və müasir metodikada tətbiqi tədris prosesini müasirləşdirməyə və müəllimin dərsə hazırlaşmaq üçün vaxtını azaltmağa imkan verir.
Texnoloji xəritə təhsil prosesini dizayn etməyə imkan verir. Müəllimin onu yaratarkən vəzifəsi təlim prosesində sözdə fəaliyyət yanaşmasını göstərməkdir. Dersin hər mərhələsini blok sxemində təsvir edərək müəllim öz fəaliyyətini və şagirdlərin nəzərdə tutulan hərəkətlərini tərtib edir. Aşağıda ibtidai siniflərdə dərsin texnoloji xəritəsinə dair tələblər verilmişdir və onun quruluşunun təsviri verilmişdir.
Müasir dərs fikirləri (yəni dərs tələbləri):
- dərsin məqsədi və vəzifələri aydın və konkret şəkildə göstərilmişdir;
- əsas məqsəd spesifik nəticələr əldə etməkdir (universal təhsil tədbirləri);
- şagirdlər dərsdə işləməyə həvəslənirlər;
- dərsin məzmunu şagirdlərin şəxsi təcrübəsi ilə əlaqəlidir;
- dərsdə problemli vəziyyət yaranmışdır;
- dərsin məzmunu məqsəd və vəzifələrə uyğundur: tədris materiallarının potensialından, lazım olduqda - əlavə materialdan istifadə olunur;
- şagirdlərin dərsdəki fəaliyyətləri ilə qarşıya qoyulmuş məqsədlə (planlaşdırılan nəticələrə nail olmaq) əlaqəni izləyir;
- tələbələrin müstəqil işləməsi üçün şərait yaradılmışdır;
- SanPinin tələbləri nəzərə alınır;
- sinifdə müəllim şagirdlərin qiymətləndirmə fəaliyyətinin və düşüncəsinin formalaşmasına şərait yaradır.
WPS quruluşu:
1. Müəllimin dərsdə əldə etmək istədiyi məqsəd (yalnız bir məqsəd göstərilir, onu "dərs məqsədləri" anlayışı ilə qarışdırmaq olmaz). Mümkünsə, dərsin problemi (yəni fikir), dərsin məqsədləri (məqsədə çatmağın yolları) ifadə olunur. Planlaşdırılmış dərs nəticələri (UUD dərsində formalaşmışdır) - qeyri-müəyyən formada fellərdən istifadə olunur (bax: FGOS). İstifadə olunan təhsil texnologiyaları və metodları (sağlamlığı qoruyan texnologiyalar daxil olmaqla). İstifadə olunan tədris vasitələri (elektron və çap mənbələri, dərslik, dərs kitabları, əyani vəsaitlər, avadanlıq).
2. Dərsin gedişi. İki sütunlu bir cədvəl yaradılır. Birinci sütun "Müəllimin fəaliyyəti" adlanır (dərsin hər mərhələsində müəllimin hərəkətlərini qısaca aşağıdakı kimi sözlərdən istifadə edərək təsvir etməlisiniz: "təşkil edir, yaradır, oxuyur, kömək edir, kömək edir" və s.). İkinci sütun "Tələbə fəaliyyəti" dir (bu sözləri istifadə edərək təsvir edilə bilər: "oxuyun, təhlil edin, fərziyyələr verin, ümumiləşdirin, razılaşın" və s.). Dərsin hər mərhələsinin sonunda müəllim mütləq şagirdlərin nəzarət və qiymətləndirmə fəaliyyətini təşkil edir və şagirdlər təhsil hərəkətləri və nəticələrini özləri qiymətləndirir.
Dərsin gedişi xəritədə əks olunmalı 4 əsas mərhələdən ibarətdir. Müəllim öz fikirindən asılı olaraq hər mərhələni daha kiçik mərhələlərə ayıra bilər. Şagirdlərin nəzərdə tutulan cavablarını deyil, hərəkətlərini təsvir etmək lazımdır. Birbaşa danışıqdan mümkün qədər az istifadə olunmalıdır, yalnız onu təsviri bir növbə ilə əvəz etmək mümkün olmadıqda.
Mərhələ 1. Təhsil probleminin bəyanatı. Müəllim problemli vəziyyət yaradır və şagirdlərin hərəkətlərini elə təşkil edir ki, onlar özləri (mümkünsə) problemi formalaşdırsınlar. Uşaqlar müəllimlə birlikdə dərsin mövzusunu müəyyənləşdirirlər. Uşaqların hazırkı bilik və bacarıqlarına yenidən baxılır, bu da formalaşmış problemi həll etmək üçün lazım olacaqdır.
Mərhələ 2. İdrak fəaliyyətinin təşkili. Müəllim və şagirdlər dərs üçün iş planlaşdırırlar. Xüsusi tapşırıqların icrası zamanı yeni biliklər aşkar olunur, UUD formalaşır, əvvəllər formalaşdırılmış problem həll olunur və s.
Mərhələ 3. Konsolidasiya və bilik sisteminə daxil olmaq. Müəllim şagirdlərin mövcud biliklər sistemində yeni bilik və ya bacarıq, konsentrasiya, özünə hörmət və s. Daxil olmaqla birləşdirməyə, ümumiləşdirməyə, qəbul etməyə yönəlmiş müstəqil fəaliyyətlərini təşkil edir.
Mərhələ 4. Təhsil fəaliyyətinin dərsə əks olunması. Dərsin əvvəlində qoyulmuş hədəfin planlanmış nəticələrlə əlaqəsi. Planlaşdırılan nəticələrin əldə edilməsinin diaqnostikası. Şagirdlərin (və müəllimlərin) sinifdəki fəaliyyətinin özünü qiymətləndirməsi. Dərsin əvvəlində formalaşdırılmış problemin (və ya öyrənmə probleminin) həllinin yekun nəticələri. Yeni bilik və bacarıqların praktik tətbiqi.
