Müasir dünyada bir çox peşə var və hər biri özünəməxsus şəkildə bir insanın fiziki və ya ruhi vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Ancaq bütün müxtəliflik arasında, bədənə digərlərindən daha çox zərər verən fəaliyyətlər var.
Peşələrin zərərli amillərə görə təsnifatı
Müxtəlif əmək sferalarında rast gəlinən və insanların sağlamlığına və həyatına mənfi təsir göstərən ən ümumi amillər bunlardır:
- kimyəvi (zəhərli və kostik maddələr, süni rənglər, neft məhsulları, sintetik mayelərlə təmasda olmaq);
- fiziki (böyük fiziki xərclər tələb edən və ya artan səs-küy səviyyələri, həddindən artıq temperatur, titrəmə, toz ilə əlaqəli);
- psixoloji (böyük məsuliyyət, gündəlik rejimin pozulması, həyat üçün təhlükə).
Ən "zərərli" peşələr və onların nəticələri
Madenciler, madenciler, emalatxana işçiləri, inşaatçılar, sürücülər
Bu peşələrin nümayəndələrinin məruz qaldıqları bütün mənfi təsir növlərini sadalamaq da çətindir. Bunlar temperatur şəraiti, iş yerinin yüksək tozlanması, səs-küy, davamlı titrəmədir. Tənəffüs və duyğu orqanları, tarazlıq aparatı və ürək-damar sistemi ən çox təsirlənir. Bunlar fiziki amillər baxımından zərərli olan fəaliyyətlərin tipik nümayəndələridir.
Bərbərlər, kosmetoloqlar, tibb işçiləri
Müxtəlif alerjenlərlə daimi əlaqə, buxarlarının tənəffüs edilməsi bu peşələri kimyəvi cəhətdən zərərli kimi təsnif edir. Çox vaxt bu insanlar tənəffüs orqanlarından, selikli qişalardan təsirlənir və şiddətli allergik reaksiyalar özünü göstərir.
Xilasedicilər, hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri, yüksək menecerlər, müəllimlər
Burada psixoloji faktorun zərərliliyi ən çox özünü göstərir. İnsanlarla işləmək, məsuliyyət, bəzən hətta risk - bütün bunlar nevrozlara və zehni xəstəliklərə səbəb ola bilər.
Bəzi peşələr bir anda təsnifatdan bir neçə kateqoriyaya aiddir.
Zərərsiz görünən peşələr belə bədən üçün təhlükəli ola bilər. Məsələn, stüardessa və pilotlar tez qocalırlar. Təyyarənin göyərtəsindəki rütubət yerdəki yarıdır. Bu, bədənin sürətli aşınmasına və qocalmasına səbəb olur. Aşpazlar və digər qida xidməti işçiləri obezlik və metabolik xəstəliklər ilə xarakterizə olunur.
Satıcılar və digər daimi peşələr demək olar ki, həmişə varikoz damarları və bel problemləri alır, oturaq peşələr (ofis işçiləri) tez-tez hemoroid, siyatik və mədə-bağırsaq problemlərindən əziyyət çəkirlər. Yazıçılar, zərgərlər və daim gözlərini gərginləşdirən digər işçilər görmə zəifliyi riski daşıyırlar.
Ancaq unutma ki, ən zərərli peşə sevilməyən peşədir. Bir insan etdiklərini bəyənirsə, mənfi amillərin təsirini azaltmaq üçün hər zaman bir yol var.
