Bəzi kiçik firmalarda və böyük təşkilatlarda maaşlar işçilərə "zərflərdə" verilir. Vergi dərəcələri olduqca təsir edici olduğundan işəgötürənin tamamilə “ağ” maaş verməsi sərfəli deyil. Bu səbəbdən işçi rəsmi olaraq ya minimum nisbətdə, ya da yarı nisbətdə, bəzi hallarda 0,25 nisbətdə qeydiyyata alınır və açıqlamaya görə əhəmiyyətsiz bir məbləğ alır. Qalan hissəsi nağd şəkildə ödənilir.
Təlimat
Addım 1
"Boz" maaş almaq, işəgötürənin bir "gözəl" gündə sadəcə vəsait çatışmazlığına istinad edərək gəlirin qeyri-rəsmi hissəsini ödəməkdən imtina etməsi ilə doludur və buna etiraz etmək mümkün olmayacaqdır. Əlavə olaraq, təqaüdə çıxdıqdan sonra sosial müavinətlərin miqdarı pensiya fonduna edilən töhfələrə əsasən hesablanır və minimum olduqları üçün pensiya da minimum olacaqdır. Zərflərdəki əmək haqqı, işsizlik müavinətlərini, hamiləlik müavinətlərini və bir çox digər sosial müavinətləri də təsir edir. Rəhbərlik mərhəmət göstərməsə və haqqı çatacaq məbləği "zərfdə" vermədiyi təqdirdə məzuniyyət pulunu da ala bilməyəcək.
Addım 2
Əmək haqqının "zərflərdə" verildiyini sübut etmək o qədər də çətin deyil, çünki bu faktın nəzərə çarpan bir çox əlaməti var. Xüsusilə şirkət işçilərinin xarici görünüşü ilə rəsmi əmək haqqı səviyyəsi arasındakı uyğunsuzluq. Axı minimum gəlir əldə edən bir işçi bahalı, keyfiyyətli paltar geyinirsə, zinət əşyaları və satışa yeni çıxan bir mobil telefon varsa, dərhal maaşının rəsmi maaşdan çox olduğu aydın olur. Şirkətdə bu cür işçilərdən yalnız bir neçəsi varsa, bu həqiqət həyat yoldaşının və ya ailənin gəlirinə aid edilə bilər. Bununla birlikdə, işçilərin çoxu çox təqdim olunursa, maaş "boz" olur.
Addım 3
Sənədlərə görə şirkətdə minimum dərəcələr və ya stavkanın 0,5-i üstünlük təşkil edirsə, açıq-aşkar bir aldatma faktı mövcuddur. İdarəetmə vəzifəsində olan bir şəxsin cüzi gəlir əldə etməsi xüsusilə şübhəlidir.
Addım 4
Şirkətin yüksək gəlirləri və aşağı əmək xərcləri açıq şəkildə zərf maaşlarını nəzərdə tutur. Bundan əlavə, maaş səviyyəsi bazar ortalamasından xeyli aşağı ola bilər.
Addım 5
Hökumət büdcəyə vergi daxilolmaları çatışmazlığı ilə məşğul olmağa çalışır və səhlənkar sahibkarları yalnız cərimələrlə deyil, 6 ilə qədər həbs cəzaları ilə də cəzalandırır. Vergi orqanlarının belə bir müəssisəyə diqqət yetirməsi üçün istənilən işçi qaynar xəttə zəng edib qanun pozuntusunu bildirə bilər. Bu vəziyyətdə şirkətin işi yoxlanılır və saxtakarlıq faktı müəyyənləşdirilir.
